Mevlid Kandili
Mevlid, dogum zamani demektir. Mevlid gecesi, Rebiul-evvel ayinin 11. ve 12. günleri arasindaki gecedir. Peygamber efendimizin dogum günü, bütün Müslümanlarin bayramidir. Bu ay içinde mümkün oldugu kadar salatü selami ( selat-i nariye, selat-i münciye ve selat-i fethiye) çok okunmalidir.
Resulullah dünyaya gelince, amcasi Ebu Leheb’in cariyesi Süveybe, (Kardesin Abdullah’in oglu oldu) diyerek kendisine müjde getirince, sevinmisti. (Ona süt vermek sarti ile, seni azat ettim) demisti. Bunun için, Ebu Leheb’in, her mevlid gecesinde, azabi biraz hafiflemektedir. Mevlid gecesi sevinen, o geceye kiymet veren müminlerin pek çok sevap kazanacagi buradan da anlasilmaktadir. Hafiz Muhammed ibni Cezeri Safii diyor ki: (Ebu Leheb rüyada görülüp, ne halde oldugu soruldugunda, çok azap çekiyorum. Ancak, her yil, Rebiul-evvel ayinin 12. geceleri, azabim hafifliyor. Resulullah dünyaya gelince, müjde veren cariyemi sevincimden azat etmistim. Bunun için, bu gecelerde azabim hafifliyor) dedi. Ebu Leheb gibi azgin bir kâfirin azabi hafifleyince, O yüce Peygamberin ümmetinden olan bir mümin, Onun dogdugu gece sevinir, malini uygun yerlere dagitir, ziyafet verir, böylece, Peygamberine olan sevgisini gösterirse, Allahü teâlâ onu Cennetine sokar.) [M. Nasihat]
Resulullah efendimiz, mevlid gecelerinde eshab-i kirama ziyafet verir, dünyayi tesrifindeki ve çocukluk zamanindaki seyleri anlatirdi. Hz. Ebu Bekir de, halife iken, eshab-i kirami toplar, Resulullah efendimizin dünyayi tesrifindeki olaganüstü hâlleri konusurlardi. Bu gece, Resulullahin dogum zamaninda görülen hâlleri, mucizeleri okumak, dinlemek, ögrenmek çok sevaptir. Bugün veya ertesi gün oruç tutmakta mahzur yoktur. Tutulmasi iyi olur, sevap olur.
Ankara Müftüsü Prof. Dr. Mefail Hizli, AA muhabirine yaptigi açiklamada, Hazreti Muhammed’in dünyaya tesrif ettigi müstesna bir gecenin esiginde bulunuldugunu belirtti.
“1443 yil önce yine pazar gününü pazartesiye baglayan böyle bir gecede, dünya tarihinin, etkisi kiyamete kadar sürecek en büyük gelismesi yasandi” ifadelerini kullanan Hizli, bütün evreni rahmetiyle kusatan Allah’in, bunu alemlere en güzel sekilde tanitacak bir peygamberi insanliga hediye ettigini söyledi.
Bütün insanliga “rahmet peygamberi” olarak gönderilen son elçinin, baris, huzur ve mutluluk dolu mesajlarinin bugün çok daha önemli ve anlamli hale geldigini vurgulayan Hizli, “Huzursuzlugu, öfkeyi, acimasizligi ve düsmanligiyla bu dünyayi kirletenlere, insanlik için en güzel örnegin o muhtesem gölgesine siginmaktan baska bir yolu olmadigini iste bu kandil gecesinde bir kez daha hatirlatmis olacagiz” diye konustu. Müftü Hizli, sunlari kaydetti:
“Kutlu Peygamber’in dogum gecesi, sadece Müslümanlara degil, huzur ve mutluluk arayan bütün bir insanliga süphesiz en büyük armagandir. Bütün Müslüman kardeslerimizi, son peygamberin bu dogum gecesinde, oluk oluk yagacak rahmet saganaginda arinmaya davet ediyoruz. Bu gecenin ülkemize ve Islam alemine birlik, beraberlik ve huzur getirmesini Yüce Mevla’dan niyaz ediyoruz.”
“Mevlid, dogum demek”
Ankara Üniversitesi Ilahiyat Fakültesi Islam Tarihi Ana Bilim Dali Ögretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Halide Aslan da Hicri takvimde Rebiülevvel ayinin on birinci gününü on ikinci güne baglayan gecenin, dogum manasina gelen “Mevlid Kandili oldugunu söyledi.
Bu gecede çesitli mucizelerin gerçeklestigi ifade edilse de asil önemli olanin Hazreti Muhammed’in dünyaya gelisinin canliligini korumak ve bu özel ani hatirlamak oldugunu vurgulayan Aslan, Müslüman Araplarin, Hazreti Peygamberin ölümünden sonra, dogumunu kutlamak için herhangi bir tören düzenlediklerine dair bulgularin ise mevcut olmadigini bildirdi.
Mevlidi günümüzdeki manasiyla halkin katilimini da saglayarak ve büyük ziyafetler, sölenler tertipleyerek bir bayrama dönüstüren ilk hükümdarin Selçuk Atabeklerinden Muzafferüddin Gökböri oldugunu belirten Aslan, bu dönemden sonra mevlidin bütün Islam aleminde kutlamalarin yapildigi bir tören haline geldigini dile getirdi. “Mevlid Kandili, Osmanli Imparatorlugu’nda en canli kutlanan mübarek geceydi denebilir” ifadelerini aktaran Aslan, sunlari söyledi:
“Mevlid gününden önce protokole dahil devlet adamlarina davetiyeler gönderilir, ne zaman hangi camide bulunacaklari bildirilerek davetlilerin tören kiyafetleriyle belirtilen camide bulunmalari saglanirdi. Padisahin mahfel-i hümayuna gelmesi, cemaate özel bir isaretle bildirilince, cemaat hep birden ayaga kalkar ve yine isaretle otururlardi. Mevlidin okunup bitmesinden sonra, padisah vükelaya, kürsi seyhlerine, mevlidhanlara, müezzinlere ve diger gerekenlere hil’atler giydirir, seker ve serbetler dagitilirdi. Bu merasim her sene, Mekke-i Mükerreme Emiri tarafindan müjdeci basi ile gönderilen, sadakatini bildiren bir mektubun reisülküttab tarafindan padisaha verilmesi ile devam eder, mektubun açilip okunmasindan sonra, Emir tarafindan gönderilen nefis hurmalarin camide bulunanlara dagitilmasi ile son bulurdu. Mevlid’in resmi törenle kutlanisi 1910'dan itibaren kanunla kabul edilmis ve bu törenlere Cumhuriyet’in ilanina kadar devam edilmistir. Sarayda veya padisahin katilimiyla camide büyük törenlerle ve çok pahali hediyelerin dagitimindan sonra okunan mevlidlerden baska hemen her devlet adaminin ve zenginin konaginda, camilerde, mescidlerde ve halktan kimselerin evlerinde de mevlid okutulmakta idi.”
Hazreti Peygamberin dogum hikayesi daima geceleri okundugu için o gece tezkereler yazilarak davet edilen misafirlere mükellef yemekler hazirlandigini ve sofralar kuruldugunu anlatan Aslan, bu sofralarda her çesit meyvenin bulundugunu belirtti.
“Halk, padisaha maruzatlarini sunardi”
Kandillerin halkin padisaha maruzatini sunmalarina da vesile oldugunu ifade eden Yrd. Doç. Dr. Aslan, bu gecelerin Osmanli mutfaginin da zenginlesmesine katki yaptigini söyledi.
Mevlit Kandiline Bu geceye Mahsus Ibadetler Su Sekilde Siralanmistir:
Sadece mevlid kandilinde yapilmasi gereken özel ibadetler degil tüm kandil gecelerinde ve her kandil gecesinde yapilmasi gereken ibadetleri sizler için su sekilde hazirladik.
1- Kur’ân–i Kerim okunmali; okuyanlar dinlenmeli; uygun mekânlarda Kur’ân ziyafetleri verilmeli; Kelamullah’a olan sevgi, saygi ve baglilik duygulari yenilenmeli, kuvvetlendirilmeli.
2- Peygamber Efendimiz (sas)’e salât ü selâmlar getirilmeli; O’nun sefaatini ümit edip, ümmetinden olma suuru tazelenmeli.
3-Kaza, nafile namazlar kilinmali; varsa o geceye ait nakledilen namazlar, onlar da ayrica kilinabilir; kandil gecesi, özü itibariyle ibadet ve ibadette ihsan suuruyla ihya edilmeli.
4-Tefekkürde bulunulmali; “Ben kimim, nereden geldim, nereye gidiyorum, Allah’in benden istekleri nelerdir” gibi konular basta olmak üzere hayatî meselelerde derin düsüncelere girmeli.
5- Mü’minlerle helallesilmeli; onlarla irtibatimiz cihetinden rizalari alinmali.
6- Üzerimizde haklari olanlar aranip sorulmali; vefa ve kadirsinaslik ahlâki yerine getirilmeli
7-Geçmisin muhasebe ve murakabesi yapilmali; ve simdinin ve gelecegin plân ve programi belirlenmeli.
8-Günahlara samimi olarak tevbe ve istigfar edilmeli; idrak edilen geceyi son firsat bilerek nedamet ve inabede bulunulmali.
9- Bol bol zikir, evrad ü ezkarda bulunulmali.
10- Kisi kendine ve diger Mü’min kardeslerine hattâ isim zikrederek dualar etmeli.
11-Küs ve dargin olanlar baristirilmali; gönüller alinmali; kederli yüzler güldürülmeli.
.
12- Sahabe, ulema ve evliya türbeleri ziyaret edilmeli; hosnutluklari alinmali; ve manevî iklimlerinde vesilelikleriyle Hakk’a niyazda bulunulmali.
13- Yoksul, kimsesiz, öksüz, yetim, hasta, sakat, yasli olanlar ziyaret edilip, sevgi, sefkat, hürmet, hediye ve sadakalarla mutlu edilmeli.
14-Dini toplantilar, paneller ve sohbetler düzenlenmeli; va’z ü nasihat dinlenmeli; siirler okunmali; ilâhî ve ezgilerle gönüllerde ayri bir dalgalanma olusturmali.
15- Kandil gecesinin aksam, yatsi ve sabah namazlari cemaatle ve camilerde kilinmali.
16-. O gece ile ilgili âyetler, hadîsler ve bunlarin yorumlari ilgili kitaplardan ferden veya cemaaten okunmali.
17-Vefat etmis yakinlarimizin, dostlarimizin ve büyüklerimizin kabirleri ziyaret edilmeli; iman kardesligine ait sadakati yerine getirilmeli.
18-Hayattaki manevî büyüklerimizin, üstadlarimizin, anne ve babamizin, dostlarimizin ve diger yakinlarimizin kandilleri bizzat giderek veya telefon, faks yahut e–mail çekerek tebrik edilmeli; dualari istenmeli.
19- Bu kandil gecelerinin gündüzlerinde mümkün oldugunca oruç tutulmali.
